/Энэрэл хүү тулааны урлагийн багштайгаа/

Сүүлийн үед цахим сүлжээгээр МУГЖ С.Батсүхийн дуунуудыг тунчиг эвлэгхэн хэрнээ яг л хуулбарласан мэт адилхан дуулж түмэн олны хайрыг татаж, хүндлэлийг хүлээгээд байгаа хөөрхөн хүү Б.Энэрэл болон эмээтэй нь уулзаж ярилцлаа/Ээжийнхээ төрсөн эгчийг багаасаа эмээ гэж хэлж сурчээ/. Тэрбээр 2011 оны 7 сарын7-нд төрсөн бөгөөд өдгөө 5 настай гэхэд дэндүү хэвлүүхэн, хэрсүү ухаалаг хүү. Түүнд "таримал биш төрмөл авьяас заяасан юм билээ” гэж урлагийн том акулууд шагшиж магтаж байна. Дууг урлаж, шаглаж, уянгалуулна, ухааруулна гэж янзын шүү.

Тиймээс түүний дууг сонссон сонсогч фенүүд нь "Бяцхан С.Батсүх” хэмээн нэрийдэн өхөөрджээ. Бас болоогүй ээ, гавьяаттай нэг нутаг бөгөөд эмээ өвөө, ээж, эгч нар Завхан аймгийн Сантмаргаз сумын уугуул иргэд гэнэ шүү.

Б.Энэрэл хүү сонсогчдын эртний танил гэдгийг нь эчнээ мэднэ дээ. Хоёр настайгаасаа эхлэн Hitone-д Вандан, Дуламсүрэн хоёрын "Ижил заяа” дуугаа бичүүлж урлагийн карьераа эхлүүлсэн адтай жаал. Түүнээс хойш олон дуу дуулжээ. Бүр багаасаа гавьяатын дууг сонсч, мэдэрч, бүр үйл хөдлөлийг нь даган дуурайж дуулахаас гадна, гавьяатыг хүндэлж хайрлаж, биширч явдаг тухайгаа хуучлав.

Түүний бас нэгэн бичлэг нь цахим сүлжээнд "од” болсон доо. Шарга өнгийн дээлээр гоёсон хөөрхөн монгол хүү телевизийн нэвтрүүлэгт ороод хөтлөгчдийг хэлэх үггүй болтол байдалд оруулсан. Яагаав нөгөө "Та нарын ам чилэхгүй байна уу” гэж асуусан бичлэгийг олон мянган хүн өхөөрдөж шэйр хийсэн байсандаа. Тэр хүү чинь Б.Энэрэл шүү дээ. Тийм л адтай хэвлүүхэн бас ухаалаг хүү юм. Бас болоогүй ээ, энэ сарын 18-нд эр цэргийн баярыг угтсан "Хуйрнан шуугигч” хүүхдийн барилдаан дээр очиж ая дуугаа өргөсөн нь МNC телевизээр гарч байна билээ.

Цагаан сарын өмнө "Орчлонг хайрлаарай”, "Ухаарал” зэрэг дуунуудыг дуулж олон хүний сэтгэлийг уярааж, дотрыг нь урж уйлуулж, ухааруулж чадсан. Алс холын АНУ-д ажиллаж амьдарч байгаа монголчууд ютүүбэд тавигдсан Б.Энэрэлийн "Ухаарал” дууг сонсоод ээж ааваа, элгэн саднаа санаж мэлмэрүүлсэн тухайгаа "Энэрэл хүү бидний зүрх сэтгэлийг урлаа шүү дээ. Ёстой л уран бүтээлээрээ бидний толгойг тоншоод авлаа. Ээж аавтайгаа ярих ч завгүй явдаг байлаа. Одоо байнга ярьж байна аа” гэсэн утгатай коментуудыг дууных нь дор бичсэн харагдана билээ. Түүнчлэн ӨМӨЗО-д Б.Энэрэл хүүгийн дуулсан дуу бүхэн ихэд түгжээ. Дууг нь сонссон хүн бүр түүнийг өхөөрдөж "Ирээдүйд Армонголоос нэртэй гавьяат төрөх нь тодорхой юм байна. Яг л жижиг С.Батсүх байна. Гавьяатын ач гэсэн үү, эсвэл гавьяатын хэнз хүүхэд юмуу” гэсэн асуултууд, ар араасаа хөвөрсөн нь ч бас харагдав.

Хоёр хоногийн өмнө С.Батсүх гавьяатын "Хаан заяатай орчлон” дууны хоолойны бичлэгт орсон. Хүүтэй уулзаж ярилцлага хийхээр багагүй хугацаанд хөөцөлдсөн юм. Харин уржигдар хүүгийн багш руу залгатал "Одоо студи дээр бичлэгт орж байна” гэхээр шууд явж очсон юм.

Яг студид ортол "Эхийн сэтгэл үрээ голоод ээдэхийг үзээгүй ээ” гээд цангитал дуулсан нь сонсогдов. "Дууных нь хөгжмийн найруулгыг засч янзалж байгаа юмаа” гэж хүүгийн эмээ сонирхуулан ярьсан бол багш нь "Миний хүү дуулж байхдаа жижиг алдаа гаргасан ч түүнийгээ мэдэгдэлгүй засаад аваад гарчихдаг авууштай чанар олон бий. Дуу шүлгийг нэг удаа сонсоод л цээжилчихдэг. Хөгжмөө маш сайн мэдэрдэг. Ер нь алдаа гаргадаггүй айхтар хүүхэд байгаа юм” хэмээн магтав.

Хүнлэг энэрэнгүй, хүнийг хайрлах, хүндлэх, мэндлэх эрдмийг багаасаа олж авсан түүний хүмүүжлийг биширч гайхаж суулаа. Хэлж ярьж байгаа бүхэн нь хэвлүүхэн хийж байгаа үйлдэл бүхэн нь хариуцлагатай мундаг хүү юм.  Гэтэл өнөөдрийн таван настай хүүхдүүд ээж аавдаа эрхлэж, үймүүлж жинхэнэ дайсны цэрэг, дүрсгүй жаалууд байгаа нь үнэн биз дээ. Тэгвэл Б.Энэрэл тийм хүүхэд биш, хэзээний том хүн шиг яриа хөөрөөтэй хэвлүүхэн гэдгийг онцолмоор санагдав. Түүний суурь хүмүүжилд Кэндо их нөлөөлсөн гэнэ. Хоёр настайгаасаа эхлэн Японы тулааны урлагаар "Чоно кэндо” клубийн багш Д.Ганзоригийн удирдлага дор хичээллэсэн байна. Түүнчлэн Б.Энэрэл хүүд анх дуу дуулах суурийг нь мөн ахмад хүнийг хайрлах хүндлэх, тэсвэр тэвчээртэй байх, буруу зүйл хийж болохгүй гээд бүх зүйлийг зааж сургаж өгчээ.

Урлаг уран сайхны талаар санаа оноогоо гавьяаттай ярилцаад суух дуртай гэнэ шүү. Бүр багшаасааа "Орчлонг хайрлаарай” дууны үгийг олон удаа онцолж давтан "Заяаны амрагаа гэх юмуу, залуухан амрагаа гэж дуулах юмуу багшаа” гэж асуужээ. Тийм л няхуур нямбай хүү аж.

Дуундаа орж, дуугаа гайхалтай мэдэрч чаддаг. Эхийн тухай дуулахдаа төрүүлсэн ээжийгээ, өсгөсөн эмээгээ бодож дуулдаг бол байгаль дэлхий, уул ус, ургамал ан амьтны тухай дуулахдаа нүдэндээ яг л тэднийгээ төсөөлж бодож дуулдаг гэнэ.

Б.Энэрэлд ер бусын олон чанар бий. Тэрбээр амьтай болгоныг ариглан гамнаж, амьтан болгоныг эвийлэн хайрладаг бурханлаг хүү юм. Алс хол хүний нутагт ажиллаж байгаа ачлалт ээждээ зориулж Гандан гарч ном уншуулдаг гэсэн. Мөн эмээ, эгчдээ амьтан хорхойг хайрлаж, өрөвдөж, хооллож байхыг үргэлж сануулдаг гэнэ шүү. Өөрөө өхөөрдөм жаахан байж шувуу нохой хооллож, амьтны үр төлийг ихэд хайрлаж өрөвддөг, өрөвч хүү гэдгийг эмээ нь онцолсон юм.

Б.Энэрэл хүү харааны бэрхшээлтэй. Төрөлхийн хараагүй төрсөн ч нэг нас гараад л ид шидийн мэт хараа орж юмыг бүдэг бадаг хардаг болжээ. Энэ байдлыг нь эмч нарт хэлэхэд "Ид шид байх. Манай шинжлэх ухаанд харааны хомсдолтой төрсөн хүүхэд гэнэт хараа орж байсан тохиолдол байхгүй” гэжээ. Одоо хараагаа бүр сайжруулахын тулд 6 настайгаас нь өмнө хагалгаанд оруулвал сайн байдаг гэж мэргэжлийн эмч нар зөвлөжээ. Тиймээс удахгүй Энэтхэгт хагалгаанд оруулахаар ярилцаж байгаа аж.

Ингээд урын сандаа олон дуутай, ундарга нь шавхагдашгүй авьяастай хүү Б.Энэрэлтэй ярилцлаа.

Б.Энэрэл:Насаараа л дуулж байна даа