Комисст хандаж Мон­гол Ардын Хувьсгалт Нам (МАХН)-ын ерөн­хий на­рийн бичгийн дар­га Ж.Сүхбаатараас ирүүл­сэн албан бичигт: "Сон­гуу­лийн Ерөнхий Хороо нь МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг Сонгуулийн тухай хуу­лийн 129.1.5 дахь хэсэгт заас­­­наар бүрдэл дутуу гэх шал­таг тоочин бүртгэхгүй байх хандлагатай байна. Сон­гуулийн тухай хуулийн  125.4.4 дэх хэсэгт зааснаар бүр­дүү­лэх материал гэдгийн жаг­саалтад сонгуульд нэр дэв­шигч нь цагдаагийн бай­гууллагаас ял шийт­гэл­тэй эсэх талаар лав­лагаа авна гэсэн заалтыг үндэс­лэн МАХН болон МАХН-ын даргыг сон­гуульд оролцуулахгүй байх, намын даргын сон­гуульд оролцох эрхийг бү­дүүлгээр зөрчих гэж бай­гаад санаа зовж байгаа тул Сонгуулийн Ерөн­хий Хороог хүний эрхийн үндсэн зарчмуудад нийцүүлэн ажиллах талаар бие даасан зөвлөмж, санал гаргаж бидний сонгуульд орол­цох эрхээ эдлэх болол­цоонд туслалцаа үзүү­лэхийг хүсье” гэжээ.

Комисст урьд нь МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр энэ асуудлаар хандаж байсан бөгөөд түүний Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээ, конвенц, Монгол Улсын Үндсэн хуулиар баталгаажуулсан төрийн байгууллагад сонгогдох, төрийн алба хаших эрх зөрчигдөж байгаа тухай 2016 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 1/233 албан бичгээр Комиссын гишүүний дүгнэлтийг гаргаж байсан болно.

Н.Энхбаярт Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2012 оны 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн 326 дугаар шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэг заасан гэмт хэрэгт ял оноосон байна. Уг шийтгэх тогтоолын 4-т "Шүүгдэгч Н.Энхбаярыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 19 дүгээр зүйлийн 19.2, 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож "төрийн албанд ажиллах эрхийг гурван жилээр хасч, гурван жилээр хорих ялаар” шийтгэж, 2009 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.4 дэх хэсэгт зааснаар ялтан Н.Энхбаяр нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан үндсэн болон нэмэгдэл ялыг ... өршөөн хэлтрүүлсүгэй” гэж шийдвэрлэсэн байна. Өөрөөр хэлбэл Н.Энхбаяр нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт ямар нэгэн ял эдлээгүй учраас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 78 дугаар зүйлд заасан "ялгүй болох” гэсэн ойлголт хамааралгүй болох нь тогтоогдож байна. Иймээс Н.Энхбаяр нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2. дахь хэсэгт заасан хэргийн хувьд ялгүй болсон байна. Уг нь 2009 оны 07 дугаар сарын 09-ны өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт "Эрүүгийн хуульд заасан хөнгөн, хүндэвтэр гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн этгээдийн хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах болон шүүхээр хянан хэлэлцэх шатанд байгаа эрүүгийн хэргийг тус тус хэрэгсэхгүй болгоно” гэж заасны дагуу хэргийг шүүхээр шийдвэрлэлгүй мөрдөн байцаалтын шатанд хэрэгсэхгүй болгох байсан гэж үзэж байна.

Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 21 дүгээр зүйлд "Хүн бүр улсаа удирдахад шууд болон чөлөөтэй сонгосон төлөөлөгчдөөрөө уламжлан оролцох эрхтэй”, "Хүн бүр улсдаа төрийн алба хаших тэгш эрхтэй”, Монгол Улсын нэгдэн орсон Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай олон улсын пактын 25 дугаар зүйлийн b-д "... жинхэнэ ёсоор тогтмол явагддаг сонгуульд сонгох, сонгогдох эрхийг эдэлнэ”, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 9-т "Төрийн байгууллагад сонгох, сонгогдох эрхтэй” гэж тус тус заасан байх тул МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг Монгол Улсын Их Хурлын сонгуульд нэр дэвшигчээр бүртгэх асуудлыг шийдвэрлэхдээ Комиссын дүгнэлтийг анхаарахыг Танаас хүсье.

Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 1/233 дугаар албан бичиг болон МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн даргын 2016 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 119 дугаар албан бичгийг тус тус хавсралтаар хүргүүлэв.

Хувийг МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ж.Сүхбаатарт.

Дарга Ж.Бямбадорж

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин