МУБИС-ийн номын санд “Ганжуур, Данжуур”-ыг залах ёслол боллоо

2017/12/08

Оюуны их өв болсон судраас гадна шинжлэх ухааны томоохон товхимол болох "Ганжуур, Данжуур” их хөлгөн судрын 140 гаруй ботийг өнөөдөр Монгол Улсын Боловсролын Их сургуулийн номын санд залах ёслол боллоо. Ингэснээр эрдэмтэн судлаач багш нар болон оюутан залууст судалгаа, эрдмийн ажил эрхлэх нэгэн үүд хаалга нээгдэж байгааг ёслолын үеэр онцолж байлаа. Энэхүү судар нь нийт 339 боть бөгөөд "Цогт цагийн хүрдэн” соёлын төвийн 10 гаруй орчуулагч судлаачид кирилл үсэгрүү буулгахдаа төвд, санскрит хэлнээс харьцуулан нягталж хөрвүүлжээ. Их хөлгөн судрыг орчуулах, хөрвүүлэх төсөл 2007 оноос эхлэлтэй бөгөөд олон жилийн хөдөлмөрийн үр дүнд ийнхүү уншигчдад хүрэхэд бэлэн боллоо. Ёслолд МУБИС-ийн захирал Д.Мандах, МУБИС-ийн Эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн дэд захирал Д.Наранцэцэг, "Цогт цагийн хүрдэн” соёлын төвийн тэргүүн Г.Буяндэлгэр, БСШУЯ-ны Дээд боловсролын бодлогын газрын дарга Т.Амарбаясгалан нар оролцолсон юм. МУБИС -ийн захирал доктор, профессор Д.Мандах ёслолын нээн үг хэлэхдээ:

"Монголын түүх соёлын их өв болсон зөвхөн нэг судар биш монголчуудын эртний судалгааны хураангуй, тухайн үеийнхээ шинжлэх ухааны ололтыг багтаасан судар болох Данжуур, түүний тайлбар болсон Ганжуурыг МУБИС-ийн номын санд залж байна. Энэ судрыг Монголд авчирсан түүх нь их өвөрмөц. Анх 1921 онд байгуулагдсан Судар бичгийн хүрээлэнгийн захирал Жамьяан гүн хөөцөлдөж явсаар 226 ботийг Энэтхэгээс авч ирсэн. Өдгөө "Цогц цагийн хүрдэн” соёлын төвийн залуучууд өөрсдийнхөө санаачлагаар энэхүү ботийг кирилл үсгэнд буулгасан. Эдгээр бүтээлийг 400 боть болгон хэвлэхээр төлөвлөсөнөөс 140 гаруй нь уншигчдад хүрэхэд бэлэн болсон. Монголын түүх соёлын судлах эрдмийн уурхай болсон эх үүсвэрийг ойлгож мэдэх асар их ач холбогдолтой судрыг бид сургуулийнхаа номын санд залж байна. Ингэснээр оюутан, багш судлаачдад томоохон боломж нээгдэж байна” хэмээлээ.

Ганжуур Данжуур нь шашны бүтээл гэсэн тодотголтой явдаг. Гэхдээ үндсэндээ Дорно дахины тэр дундаа Энэтхэгийн соёлын 5000 жил, магадгүй түүнээс цааших өв уламжлалыг багтаасан ч байж мэднэ.

Судрыг орчуулах үндсэн төсөл найман жилийн өмнө эхэлсэн байна. "Цогт цагийн хүрдэн” соёлын төвийн тэргүүн Г.Буяндэлгэр:

"Анх төслийн баг бүрэлдсэн цагаасаа эхлээд хоёр үндсэн чиглэлээр орчуулж эхэлсэн. Нэгдүгээрт, хөрвүүлэх чиглэлээр ажилласан. Хоёрдугаарт, эрдэмтэн, эрдмийн байгууллагуудтай хамтарч ажиллахыг голчилж ирсэн. Тиймээс эрдмийн зөвлөлийг байгуулж "Ганжуур, Данжуур” судрыг орчин цагийн хэлнээ алдаа мадаггүй, товч тодорхой орчуулах зорин ажилласан” гэлээ.

Энэ номын ажилд томоохон хувь нэмэр оруулсан учир ийнхүү МУБИС-д судрыг залж байгаа гэдгээ ч мөн онцолж байлаа. Гавьяат багш Ц.Өнөрбаян:

"Дорно дахины их бага таван ухааны бүтээл билээ. Дуун ухаан, урлахуйн ухаан, дотоод ухаан, учир шалтгааны ухаан гэх мэтчилэн том их тавах ухаан судрын агуулга дотор байдаг. Иймээс зөвхөн нийгэм хүмүүнлэгийн ухааны салбар гэлтгүй бүх салбарын судлаачид энэ номноос хишиг хүртэнэ гэж найдаж байна” хэмээлээ. Түүхэн бүтээлийг хураангуй болох "Билгийн зүрхэн судар”-ыг хурснаар ёслолын үйл ажиллагаа өндөрлөсөн юм. Э. Янжмаа