---

 Хүн төрөлхтний эв нэгдлийн бэлгэдэл болсон "Рио-2016” зуны 31 дүгээр олимпоос Монголын тамирчдын медалийн салхийг МУГТ Доржсүрэнгийн Сумъяа хагалж, эмэгтэйчүүдийн 57 кг-ийн жингээс мөнгөн медаль хүртээд буй. Түүний араас олон тамирчид медалийн буухиаг үргэлжлүүлнэ гэдэг Монголчууд бид итгэж буй.

Ингээд энэ удаагийн олимпийн анхны медалийн эзэн Д.Сумъяагийн аав М.Доржсүрэн болон ээж Ц.Дэлгэрмаа нартай утсаар холбогдлоо. Тэд одоо төрсөн нутаг болох Увс аймгийн Баруунтуруун суманд амарч байгаа аж.

-Ах дүүсээрээ хамаатныдаа цугларч Д.Сумъяагаа дэмжжээ-

-Д.Сумъяа өвөө, эмээгийн хамт-

 -Юуны өмнө олимпийн аварга охинтой болсон та бүхэнд баяр хүргэе ээ. Монгол орон даяараа таны охин Д.Сумъяагаар бахархаж байна. Охиныхоо барилдааныг үзэж чадсан уу?

-Баярлалаа. Бид нутагтаа ирсэн байна. Увс аймгийн Баруунтуруун сум бол миний охины төрсөн газар. Бид уул усандаа залбирч, нутгийнхаа ард түмэнтэйгээ охиноо дэмжихээр ирсэн юм. Д.Сумъяагийнхаа бүх барилдааныг үзсэн. Аав, ээж, хамаатан садан болон нутгийн ард түмэн хүртэл манай ахынд цугларч гэртээ багталцаж ядан үзлээ. Гэхдээ яг барилдааны үеэр бороо ороод зурагт гарахаа болиод сум даяараа аваргын барилдааныг үзэж чадаагүй. Гэтэл утсаар танил найз нөхөд, ах дүүс яриад баяр хүргэснээр мэдээлэл авсан. Сүүлд нь бид нар интернэт орж барилдааныг нь үзлээ. Миний охин үнэхээр гайхалтай байна.

-Барилдааныг үзсэн хүн бүр огшиж, зарим нь баярын нулимс харамгүй унагаж байлаа?

-Тийм шүү. Бид ч гэсэн үнэхээр их баярлаж, охиноороо бахархаад хэлэх үг олдохгүй байсан шүү. Өөрийн эрхгүй нулимс гараад байсан.

-Алтан медалийн төлөөх барилдаанд манай Сумъяаг ялсан Бразилийн бөх Р.Сильваг буруутгах хандлага олон нийтийн дунд байна. Таны хувьд энэ талаар ямар бодолтой байна вэ?

-Шүүгчийн шийдвэрийг буцаах аргагүй шүү дээ. Бразильчууд медаль аваагүй байсан. Ганц боломж нь тэр байлаа. Тиймээс боломжоо ашигласан болов уу. Охиныг минь хүн бүхэн алтын дайтай мөнгөн медаль авлаа гэж байна. Монгол даяараа л баярлаж байна.

-Энгийн тэмцээнд явж байна гэж бодоод битгий огшоорой-

 -Д.Сумъяа маань Олимпийн их наадмыг зорихдоо ээж, аавдаа юу гэж хэлж байв. Мэдээж та бүхэн "Рио-2016” олимпийн наадамд оролцохоор явах үед үдэж өгсөн байх?

-Тийм ээ. Бид гаргаж өгсөн. Манай гэрийнхэн бие биендээ юм амлаад байдаггүй. Охины маань барилдаан сүүлийн дөрвөн жил их сайжирсан байсан болохоор итгэл байсан. Бас жиндээ дэлхийд тэргүүлж байсан болохоор медальтай ирнэ гэж найдаж байсан шүү. Гаргаж өгөх үед сэтгүүлчид сурвалжлага авч, гэр орны хаягийг асууж байсан юм. Тэр үед Д.Сумъяа маань "Энгийн тэмцээнд явж байна гэж бодоорой. Битгий нэг их огшоорой. Сэтгэл санаа хөөрөөд янз бүрийн юм ярьж болохгүй шүү аав минь” гэж захисан.

-Ингэхэд охин тань хэзээнээс эхлэн жүдогоор хичээллэж эхэлсэн юм бэ?

-Зургаадугаар ангиасаа эхлэн жүдогоор хичээллэж эхэлсэн.

-Тухайн үед та хэр дэмжиж байв?

-Дэмжилгүй яах вэ. Анх "Би бөхийн спортоор хичээллэмээр байна” гэдэг саналыг өөрөө тавьсан юм. Тэгээд бид дэмжээд дугуйланд явуулж эхэлсэн. Манай охин амьдралынхаа ихэнх хугацааг жүдогийн спортдоо зориулсан хүн шүү дээ. Нэг удаа ч тайван амарч байгаагүй. Бэлтгэлээ тараад гэртээ ирнэ. Дүү нараа асарч, аав ээждээ тусална. Гэр орноо цэвэрлэнэ. Их завгүй хүүхэд байсан. Их ачаалал дунд тэр бүхнийг зохицуулж амжилт гаргасан охиноороо аав, ээж, ах дүү нар нь үнэхээр их бахархаж байна.

 -Д.Сумъяа айлын хэд дэх хүүхэд вэ?

-Айлын том нь. Доороо таван дүүтэй. Манай охин их даруухан. Элдэв янзын зан ааш гаргаад байдаггүй. Хар багын л хөдөлмөрч хүүхэд байсан юм. Гуравдугаар анги хүртлээ хөдөө буюу сумандаа сурдаг байлаа. Хөдөөний хүүхэд чинь ус, түлээгээ зөөх, мал идээндээ явах, гэр орноо цэвэрлэх зэргээр ажилд нь их суралцдаг талтай. Тэр бүхэн өнөөдрийн амжилтад нь нөлөөлсөн байх гэж боддог.

-Тэгэхээр 2001 оноос хойш хотын айл болжээ?

-Тийм ээ. Манайх 2001 онд хотод нүүж ирсэн.

-Аавын захиас алт гэдэг шүү дээ. Та хүүхдүүддээ юу гэж захидаг вэ?

-Би охиндоо гэлтгүй хүүхдүүддээ "Мундаг боловсрол эзэмшиж чадахгүй юм бол ажил сур” гэж захидаг. Хүн ер нь гойд сайн сурч чадахгүй бол хөдөлмөрлөж сурсан нь дээр байдаг. Тийм хүн хэзээд сайхан амьдардаг юм.

-Таны хувьд юу хийдэг билээ?

-Би нутагтаа газар тариалангийн мэргэжилтэй. Энэ чиглэлээрээ нутагтаа газар тариалан эрхэлдэг юм. Хотод бол дугуй завсар ажиллуулдаг. 15 орчим жил болж байна. Хавар нутагтаа ирж тариагаа тарьчихаад намар нь хураадаг. Өвлийн цагт нь хотод ажлаа хийдэг дээ.

-Таныг спортоор хичээллэдэг байсан гэж сонссон. Танайх бөхийн удамтай юу?

-Манайхан гэр бүлээрээ ер нь спортод дуртай хүмүүс л дээ. Нэг их гойд амжилт гаргаж, олонд танигдаагүй ч дор бүрнээ л спортоор хичээллэдэг. Ямар ч спортод оролцоно. Миний хувьд залуудаа чөлөөтөөр барилддаг байсан. Аймаг, улсын чанартай уралдаануудад оролцож аваргалж явсан ч удаа бий. Манай Увс аймгаас олон бөх төрсөн. Барилдахгүй эрэгтэй хүн гэж бараг байхгүй шүү дээ. Би 57 кг-ийн жинд барилддаг байсан. Жиндээ залуучуудаа төлөөлөөд улс, бүсийн тэмцээнүүдэд их оролцдог байлаа.

-Анхны багш нь "Монгол охид” клубын н.Бадарсүрэн гэх хүн байсан гэдэг. Хэр удаан багшилсан бэ?

-Тийм ээ. Бадарсүрэн гэж хүн байсан. Жил орчим хичээллэж байгаад клубын үйл ажиллагаа нь зогсч, тамирчид нь өөр өөр клубт хичээллэж эхэлсэн юм. Тэрнээс хойш бараг 9 жил шахам Эрдэнэт-Од багшийн гар дээр бүх бэлтгэл сургуулилтаа хийж, амжилт үзүүлээд байна. Ах дүүсийнхээ хамтаар угтаж авах талаар ярилцаж байна. Очоод бэлтгэлээ хийнэ. Наймдугаар сарын 18-нд эх орондоо ирнэ.

- Д.Сумъяагийн ээж: Охиноо ялахад ямар гоё байсан гээч-

Д.Сумъяагийн ээж Ц.Дэлгэрмаа багш мэргэжилтэй аж. Тэрээр өдгөө нийслэлийн 50 дугаар сургуульд ажилладаг юм байна. Ингээд түүний сэтгэгдлийг сонслоо.

-Охиноо медаль авах тэр мөчид танд юу бодогдож байв. Маш их баярласан нь мэдээж. Тэр үеийнхээ сэтгэгдлээс хуваалцаач?

-Ямар гоё байсан гээч. Эхний хоёр бөхтэй барилдахад ялна гэдэгт нь итгэж байсан. Тэгээд Японы бөх Мацүмототой барилдаад давахад нь үнэхээр их баярласан. Хүмүүсийн баярын мэндчилгээнд л дарагдаад байж байна. Би охиноо Олимпод явахад нь амжилт хүсээд "Нутгийн чинь тэнгэр, уул ус, Монголын ард түмэн бүгд чинь чиний ард байгаа шүү” хэмээн захисан.

-Та бүхэнд баярлалаа. Охиноор тань Монголчууд бид бахархаж байгаа шүү.

-Баярлалаа.

МУГТ Д.Сумъяагийн "Рио-2016" зуны 31 дүгээр олимпоос авсан мөнгөн медаль нь Монголын эмэгтэй жүдочдын анхны, нийт эмэгтэйчүүдийн 4 дэхь, Монгол улсын 25 дахь медаль юм байна. Өөрөөр хэлбэл, тэрээр олимпоос медаль авсан болон олимп, ДАШТ-ий хос медальт Монголын анхны эмэгтэй жүдоч юм.