Сүүлийн жилүүдэд улс орон даяар эдийн засгийн хүндхэн байдалтай байж, үүнийгээ "Хямралын” хэмээн тодотгож, эх, хүүхдийн халамжийн мөнгөнөөс хүртэл хасалт таналт хийх тухай яригдаж, дээр дооргүй л санхүүгийн асуудал хэлэлцэгдэж байна. Гэсэн ч Монголчууд бидний нэг онцлог нь ямар ч хямралын үед ямар ч баярыг өргөн дэлгэр яаж ийгээд тэмдэглэн өнгөрүүлдэгт оршино. Саяхан болж өнгөрсөн цагаан сараар өмнөх жилүүдээс нэг дахин их худалдан авалт хийсэн гэсэн албан бус судалгаа ч байна.

Цагаан сар бол Монголчууд бидний уламжлалт, төрт ёсны их баяр. Энэ баярыг  XIII зууны үеэс хүн бүр цагаан зүсмийн морь унаж, цагаан бөсөөр хийсэн хувцас өмсөж, бие биедээ цагаан хадаг өргөж, цагаан идээ зооглон тэмдэглэж ирсэн тухай түүх бичигт тэмдэглэгдэн үлджээ.

Харин сүүлийн арваад жилд энэ баярын хөл хөдөлгөөн, идээ ундаа, бэлэг сэлт, зардал мөнгөнд төвөгшөөх, тэмдэглэхгүй байхыг дэмжих залуусын хандлага нэмэгдсэнийг ахмадууд шүүмжилдэг. Ах захаа мэдэлцэх, хүндэтгэх, ураг төрлийнхөнтэйгөө танилцах гэхчлэн ач холбогдлын үүднээс ахмадуудын шүүмжлэх нь мэдээж. Харин залууст зардал мөнгөний хүндрэл үүсдэгээс энэ баярын ач холбогдол төдийлөн анзаарагддаггүй бөгөөд цагаан сарыг заавал "нүсэр” тэмдэглэх ойлголт ийнхүү санхүүгийн асуудал дагуулах болжээ. 

Тэгвэл өнөөдөр ихээхэн шүүмжлэл дагуулсан нэгэн гэрэл зураг цахим ертөнцөд тавигдсан нь хогон дээрх хэвийн боовнууд байв. Хэн нэгэн нь тавгийн идээгээ хогийн машинд ачуулчхаж. Хэвийн боовыг цагаан сар, хурим найр, хүүхдийн сэвлэг үргээх найр, насны найр зэрэг хүндтэй сайхан баяр бүхэндээ тавгаа засаж, хүндэтгэлийн ширээ юугаа зэхдэг.

Дээрхэн үед 60-аас дээш настай ахмад айлууд хэвийн боовоор ширээ засаж, мэнд айлтгаж ирсэн залуус, хүүхдүүдэд хэвийн боов бэлэглэн гар цайлгадаг нь хамгийн хүндтэй сайхан бэлэг байсан тухай бидний аав, ээжүүд дурсдаг.

Харин өнөө үед өвөг эцэг, өөрийн эцэг нь амьд сэрүүн ч өрх тусгаарласан л бол есөн үедээ шахуу хэвийн боов давхарлан өрөх ёс уламжлалаасаа хөндийрсөн, хийрхсэн залуус нэмэгдэж, эцэстээ өнөөх хийрхлийн балгаар тавгийн идээ хогон дээр ийнхүү овоологджээ.

Овоологдсон боов ч яахав, он улирах тусам бүдгэрэн, хүндлэлгүй болж буй өв уламжлал, хадгалан түгээх үүрэгтэй хүмүүний  сэтгэлзүйг хэрхэх вэ.