Дан ганц импортын бараа, бүтээгдэхүүнээс ашиг олохоос илүүтэйгээр  экспортын баримжаатай, нэмүү өртөг шингэсэн бизнес модель руу шилжих ёстой. Алийн болгон хөрөнгө оруулагч Эдвард, Ли нарын мөнгөөр хуучин автомашин оруулж  ирээд хэд дахин  нугаларсан үнээр зарж монголчуудыгаа "сааж”,  тэрнийгээ бизнес  гэж бодож, итгэж  явах ёстой юм бэ? Татвар төлөхгүй, ажлын байр бий болгохгүй, үйлдвэрлэл явуулахгүй ийм бизнес Монголд хэрэгтэй юу? Алийн болгон Швейцариас шоколад, Италиас гутал цүнх, Чилээс усан үзэм, Болгараас тараг, Польшоос өргөст хэмх, Эрээнээс "хог” импортолж түүнийгээ сайн бизнестэй гэж тооцож, өөрсдийгөө хуурч явах гэж. Бас алийн болгон энэ бүх импортын төлөөсөнд газар шороогоо, газрын хэвлийн баялгаа зарж байж их л үнэ цэнээр олддог "нүдний гэм” долларын ханшийн  өсөлтийг халааснаасаа төлсөөр явахав.

Тэгэхээр Монголын хувийн хэвшлүүд, бизнесүүд сүүлийн 20 жилийн бизнесийн загвараа эргэн харж, илүү тогтвортой, илүү бүтээмжтэй, илүү өрсөлдөх чадвартай шинэ бүтэц бий болгох шаардлагатай байна. Импортод суурилсан, ноён Танг гэгчээс авснаа иргэн Зоригоод өндөр үнээр зарж, зөрүүнээс ашгаа хийдэг бизнесээ больё л доо. Харин дэлхийн зах зээлд өрсөлдөхүйц бараа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг бий болгож, борлуулан түгээж, тэр нь тогтвортой валютын орлого болдог, ажлын байр шингээдэг стратегийн талаар толгой гашилгаж, түүнд мөнгө хаяж, хөрөнгө оруулагч түнш олох нь ирээдүйн урт хугацааны бизнесийн зөв модельтой болох ёстой.

Ингэж чадвал бизнес эрхлэгчид 2016, 2017 оныг олз, омогтой гэтлэх боломж байна.. Онцлон хэлэхэд, лам, бөөг зорьж, "Орлогын үүдийг нээж, зарлагын үүдийн хаадаг” ном хуруулахын оронд хэн нэгнээс үйлдвэрлэл яаж амжилттай эрхлэх туршлага судалсан нь хавьгүй өгөөжтэй болов уу.

Дотоодын гэх бүх үйлдвэрүүд Монгол хүнийг урт хугацаанд ажлын байраар хангаж, тэдний үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг монгол хүн хэрэглэж, тэдний гаргасан бараа долларын орлого авчирч, тэдний ажилтны татвар, шимтгэл улсдаа хуримтлагдаж, Монголын хөрсөнд үлддэгээрээ үнэ цэнэтэй юм.

Нөгөө талаас, засаг төр нь бизнесийн хурдыг гүйцдэггүй юмаа гэхэд эн тэнцүү алхмаар байна. Тухайлбал, Хятадын удирдагчийн амласан 40 хувийн транзит тээврийн тарифын хөнгөлөлтийг яриа хэлцэлийг цааснаас нь ховхолж, амьдралд хэрэгжүүлэхэд идэвхитэй ажиллах шаардлагатай болов уу. Мөн Япон улстай байгуулсан эдийн засгийн иж бүрэн түншлэлийн гэрээг бодитой хөрөнгө оруулалт, бодитой үйлдвэрлэл, бодитой экспорт, бодитой гадаад худалдааны эргэлт болгох хэрэгтэй байна. Нэг талаас төрийн тогтвортой бодлого саадгүй үргэлжилж, нөгөө талаас хувийн хэвшлийн зоримог, бүтээлч ажиллагаа чухал байгааг хэлэх нь зөв биз.

Хоёрдугаар боломж амьдралаас тасархай төсвөө засах.