Д.ЦЭЦЭГ

Ноён В.Путин мөнхийн хөршийндөө хугас өдөр саатаад буцав. Тэр өмнө нь хоёр удаа ирэхдээ ч өдрийн хугасыг Монголд өнгөрүүлсэн билээ. Дэлхийн нөлөө бүхий удирдагчийг хаана, юу хийж явааг дэлхийн хэвлэлүүд байнга "ангуучилдаг” болохоор В.Путиныг Монголд айлчлах сургаар олон улсын томоохон хэвлэлүүд хэд хоног анхаарлаа манайд төвлөрүүлсэн байв. Монголчууд бид ч хөлтэй угтсан. ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путинг ирэхээс өмнө түүний энэ удаагийн ажлын айлчлалын үр дүнг дотоод, гадаадын хэвлэлүүд тоймлож байв. Айлчлалын гол зорилго хоёр орны хамтын ялалтын баярт чиглэсэн байсан ч манай хоёр улсын харилцааны бүхий л салбарыг хөндсөн, олон чухал асуудлыг шийдсэн, баримт бичигт гарын үсэг зурсан тухай албан сурвалжлагыг өмнөх дугаартаа нийтэлсэн билээ.

Манай Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж "Цаг шахуу ч өндөр агуулгатай айлчлал боллоо. Энэхүү айлчлалаар 15 хэлэлцээр, протокол, санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Энэ нь айлчлалын өндөр ач холбогдол, агуулгыг илтгэн харуулж байгаа юм. Цаашлаад хоёр орны уламжлалт найрсаг харилцааг улам хөгжүүлэн бэхжүүлэхэд их хувь нэмэр оруулж, хоёр орны харилцаанд шинэ хуудас нээж байгааг” онцлон дүгнэсэн. Харин ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин "Энэ айлчлал Халхын голын ялалтын 75 жилийн ойд зориулагдсан ч энэ үеэр хоёр улс нэлээдгүй салбарт хамтран ажиллахаар боллоо. Тухайлбал, тээвэр, металлург, дэд бүтэц, хөдөө аж ахуйн салбарт хамтран ажиллах талаар тодорхой ярилаа. Цаасан дээр хараахан буугаагүй тодорхой төлөвлөгөө ч байгаа. Ойрын үед бид энэ ажлыг дуусгана” хэмээн дүгнэсэн.  Айлчлалыг хоёр улсын тэргүүн ийнхүү дүгнэсэн бол гадаадын хэвлэлүүд хэрхэн тоймлосныг товчлон хүргэе.

Хятадын "Шинхуа” агентлаг "ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн айлчлалын багт таван сайд багтсан нь айлчлалд ач холбогдол өгч байгаагийн илрэл байлаа. Энэ үеэр хоёр орны тэргүүнүүд харилцан визгүй зорчихоос эхлээд 20 гаруй гэрээ, хэлэлцээрт гарын үсэг зурлаа. Мөн Монгол, Орос хоёр эрчим хүч, тээврийн салбарт харилцан хамтран ажиллахаар болсон нь  айлчлал үр дүнтэй болж байгааг илэрхийллээ” гэж мэдээлжээ.

Харин Америкийн "Вашингтон пост” сонинд "ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Монголд ажлын айлчлал хийлээ. Таван цаг үргэлжилсэн түүний айлчлалаар хоёр тал тээврийн салбарыг сайжруулж, хоёр талын худалдааны хэмжээг нэмэгдүүлэх талаар онцгойлон ярилцжээ. Барууны орнуудаас Монголд орж ирэх хөрөнгө оруулалт эрс багассан. Альяскатай ижил төстэй хэмжээтэй гурван сая хүн ам бүхий Монгол орны хувьд хөрөнгө оруулалт багассан энэ үед Орос, Хятадаас дэмжлэг авах болсон. Тодруулбал, уул уурхайн салбар болон мал аж ахуйн салбарт түшиглэсэн эдийн засгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх чиглэлд анхаарах болсон гэдгийг онцолжээ. Түүнчлэн Си даргын айлчлалын үеэр хоёр орны худалдааны эргэлтийг 2020 онд хоёр дахин буюу арван тэрбум ам. долларт хүргэх тухай ярилцсан. В.Путины айлчлалын үеэр ч мөн энэ хэмжээнд хүргэх талаар ярилцсан байна. Мөн Монгол, Оростой харилцах харилцаа нь Хятадтай харилцах харилцааг бодвол илүү шулуун, шудрага, найрсаг байдаг талаар ч дурдсан байна.  Энэ айлчлалаар 13 гэрээ, хэлэлцээрт гарын үсэг зуржээ. Ер нь айлчлалаар хоёр орны ирээдүйн харилцааг эерэг чиг хандлагатай байх болно гэдгийг онцолсон байна.

Харин "Итар-Тасс” агентлаг айлчлалын үеэр Монгол Оросын талд хэд хэдэн санал тавьсныг мэдээлжээ. Тухайлбал, Орос Хятадад 400 тэрбум ам.долларын байгалийн хий нийлүүлэх гэрээг өнгөрсөн тавдугаар сард хийсэн. Гэрээний дагуу 38 тэрбум куб метр байгалийн хийг 30 жилийн хугацаатай Хятад улсад нийлүүлхээр болсон. Үүнтэй зэрэгцэн Орос, Хятадын хооронд тавигдах байгалийн хийн хоолойг Монголын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан тавих эсэх асуудал өнгөрсөн оны намраас хойш яригдсаар байгаа.

 Айлчлалын үеэр Монголын тал энэ саналыг дахин тавьсан тухай онцгойлон мэдээлсэн байх юм. Хэдийгээр энэ талаар тодорхой оновчтой шийдэлд хүрээгүй ч хоёр орны тэргүүнүүд хэд хэдэн чухал гэрээ, хэлцэлд гарын үсэг зурсан талаар мэдээлсэн байна.

Тэгвэл Катарын "Аль-Жазира” телевиз энэхүү айлчлалыг арай өөр өнцгөөс харж тайлбарласан байх юм. ОХУ хамтын найрсаг харилцааг бий болгох талаар анхаарах болсон юм.

Тодруулбал, Европын холбооны эсрэг хориг тавих болсон. Энэ  үед ОХУ-ын Төрийн тэргүүн хөрш Монгол Улстай найрсаг харилцаатай байж, худалдааны салбарт түлхүү хамтран ажиллах бодлого барих болсныг энэ айлчлалаас харж болохоор байсан гэжээ.

Мөн В.Путин хөдөө аж ахуйн салбарт хамтран ажиллах сонирхол байгаагаа илэрхийлсэн. Учир нь тус улсын махны хэрэгцээг хангадаг байсан Австрали, Канад зэрэг улсад хориг тавьсан. Тиймээс ОХУ 60 сая малтай хөрш оронтойгоо хамтран ажиллах бодлого барьж байгаа нь зүйн хэрэг гэжээ. Үүнийг В.Путины хэлсэн үгнээс харж болох юм. Тэрээр "Монгол Улс нь ОХУ-ын талын мал эмнэлэг, ариун цэврийн шаардлагыг хангасан нөхцөлд Оросын зах зээлд ихээхэн хэмжээний мах, махан бүтээгдэхүүн, мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн гаргах боломжтой. Хоёр орны мэргэжилтнүүд энэ тал дээр ажиллаж байгаа. Нааштай үр дүнд хүрнэ гэдэгт найдаж байна” гэж хэлсэн. Үүнээс үзэхэд ОХУ Монголтой хөдөө аж ахуйн салбарт хамтран ажиллах сонирхол байгааг харж болох юм хэмээсэн байв.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин