Монгол, Хятад, Оросын эдийн засгийн коридор байгуулахаар боллоо
ОХУ-ын Уфа хотод ШХАБ болон БРИКС-ийн орнуудын дээд хэмжээний уулзалт болж байгаа билээ. Энэ үеэр манай улсын ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хоёр хөршийн тэргүүнтэй гурван талт уулзалт хийлээ. Гурван талт уулзалтын төрийн тэргүүнүүдийн хэлсэн үгийг хүргэж байна.
Энэ үеэр Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын хооронд Эдийн засгийн коридор байгуулах тухай Санамж бичиг, Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын хооронд худалдааны хөгжлийг дэмжих таатай нөхцөл бүрдүүлэх талаар хамтран ажиллах тухай бусад баримт бичигт гурван улсын холбогдох албан тушаалтнууд гарын үсэг зурав.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын дээд түвшний "Улаанбаатарын уулзалт”-ыг зохион байгуулах саналтай байна
Оросын Холбооны Улсын Ерөнхийлөгч эрхэмсэг ноён Владимир Владимирович Путин,
Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын дарга эрхэмсэг ноён Си Зиньпин,
Хатагтай, ноёд оо,
Монгол Улсын санаачлагыг дэмжин, Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын хоёр дахь удаагийн ээлжит уулзалтыг зохион байгуулж байгаад баяртай байна.
Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын гурван талын дээд түвшний хоёрдугаар уулзалтыг зохион байгуулж байгаа Оросын тал, тэр дундаа ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Владимирович Путинд талархал илэрхийлье.
Гурван улсын төрийн тэргүүн нарын хоёр дахь удаагийн уулзалтын хүрээнд Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын хамтын ажиллагааг дунд хугацаанд хөгжүүлэх замын зураглал, мөн гурван улсын хооронд "Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр боловсруулах тухай Санамж бичиг” болон бусад баримт бичгийг ажлын журмаар тохирч, гарын үсэг зурахад бэлэн болгоод байна. Улмаар гурван талт хамтын ажиллагааны эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж, цаашдын хамтын ажиллагааны чиг хандлагыг тодорхойлоход чухал ач холбогдолтой болно.
Монгол Улс нь хоёр хөрштэйгөө улс төрийн болон газар нутгийн ямар нэгэн маргаангүй бөгөөд ОХУ-тай найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааг стратегийн түвшинд, БНХАУ-тай иж бүрэн стратегийн түвшинд хөгжүүлж, хамтын ажиллагааны бүхий л салбарт идэвхтэй хамтран ажиллаж байна. Улс төрийн өнөөгийн нэн таатай харилцааг эдийн засгийн агуулгаар баяжуулах нь манай гурван талын ашиг сонирхолд бүрэн нийцнэ гэж үзнэ.
Энэхүү боломжийг ашиглан хөрш орнуудын хамтын баяр – Аугаа Эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойн арга хэмжээнд урьж оролцуулсанд болон ирэх 9 дүгээр сард Бээжин хотноо болох 1945 оны Чөлөөлөх дайны 70 жилийн ойд урьсанд талархал илэрхийлье. Монголын тал ч чухал ач холбогдол өгч, уг ойг энэ оны 8-9 дүгээр сард тэмдэглэхээр бэлтгэж байна.
Ирэх 9 дүгээр сард Бээжин хотноо болох Чөлөөлөх дайны ялалтын 70 жилийн ойг тэмдэглэх арга хэмжээнд оролцох үеэр дараах баримт бичигт гарын үсэг зурах саналтай байна. Үүнд:
"Дамжин өнгөрөх тээврийн тухай Монгол, Орос, Хятадын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”/UNCTAD/.
"Авто замын дамжин өнгөрөх тээврийн тухай хэлэлцээр”/UNESCAP/.
Гурван талын тээвэр-логистикийн хамтарсан компани байгуулах тухай холбогдох байгууллага хоорондын ерөнхий хэлэлцээр.
Гурван талын хамтын ажиллагааг эрчимжүүлэхийн тулд дараах тодорхой ажлыг хэрэгжүүлэх саналтай байна. Үүнд:
- Гурван улсын хамтран хэрэгжүүлэх төслийн техник, эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулах, төслийн гүйцэтгэл, уялдаа холбоо, зохицуулалтыг хангах зорилго бүхий гурван талын тэгш оролцоотой төсөл, судалгааны төвийг Улаанбаатар хотноо байгуулж ажиллуулах. Энэхүү саналыг Та бүхэнд ажлын шугамаар хүргүүлэх болно.
- Монголын уул уурхай, экспорт, хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг Орос, Хятадын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан гуравдагч зах зээлд гаргахтай холбогдсон асуудлыг шуурхай шийдвэрлэхэд шаардлагатай хил орчмын хамтын ажиллагааг сайжруулах нөхцлийг тохирох.
- Байгалийн хий, газрын тос дамжуулах хоолойг Монгол Улсын нутгаар дамжуулан барих боломжийг судлах, хамтран ажиллах.
- Гурван улсын харилцан хэрэгжүүлэх худалдаанд үндэсний мөнгөн тэмдэгт ашиглах явцыг өргөжүүлэх болон худалдаа, эдийн засгийн асуудал хариуцсан холбогдох байгууллага хоорондын хамтын ажиллагааны механизм байгуулах.
- Монгол Улс дотоодын хэрэгцээндээ зориулж ОХУ, БНХАУ-аас авч буй импортын цахилгаан эрчим хүчний үнэ тарифыг урт хугацаанд тогтвортой байлгах, цаашид бууруулах чиглэлд хамтран ажиллах.
Дээр дурдсан асуудлыг ажил хэрэг болгох зорилгоор тогтмол механизм болон хөгжиж буй Гадаад хэргийн болон Тээврийн дэд сайд нарын түвшний зөвлөлдөх уулзалтууд чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байна.
Манай гурван улсын хамтын ажиллагаа цаашид улам бүр бэхжин, бодит агуулгаар баяжина гэдэгт итгэлтэй байна. Ирэх 2016 онд АСЕМ-ын Дээд хэмжээний уулзалтыг манай улс хүлээн авна. Энэ үеэр Эрхэм хүндэт Ерөнхийлөгч Владимир Владимирович, Эрхэм хүндэт дарга Си Зиньпин нартай Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын дээд түвшний "Улаанбаатарын уулзалт”-ыг зохион байгуулах саналтай байна.
Эцэст нь, Та бүхнийг миний санаачилсан, Уфа хотод 7 дугаар сарын 1-нээс нээгдсэн гурван улсын зураачдын "Дань Миру” уран зургийн үзэсгэлэнг үзэж сонирхохыг урьж байна.
Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын чухал механизмын эрх зүйн үндсийг бүрдүүлсэн дээд түвшний хоёр дахь уулзалтыг амжилттай зохион байгуулсан оросын тал, тэр дундаа ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Владимирович Путинд баяр хүргэе.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин: ОХУ, Монгол Улс, БНХАУ-ын харилцаанд ямар их нөөц бололцоо байдгийг ойлгосон
Эрхэм хүндэт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, эрхэм хүндэт БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин,
Эрхэм хүндэт нөхөд өө,
Өнгөрсөн жил Душанбед бид хөрш гурван орны хамтын ажиллагааны шинэ механизмыг нээж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн санаачлагаар ОХУ, Монгол Улс, БНХАУ-ын Төрийн тэргүүн нарын гурван талт дээд хэмжээий уулзалтыг анх удаа зохион байгуулсан юм. Дорнын цэцэн үгэнд "Мянган ли-д хүрэх зам анхны алхмаас эхэлдэг” гэдэгчлэн тэр уулзалт зөв чиглэлд хийгдсэн.
Гурван талт уулзалтаар түнш бүрийн сонирхлыг харгалзан үзнэ гэдэг нь хоёр талын яриа хэлэлцээ хийхээс төвөгтэй боловч ОХУ, Монгол Улс, БНХАУ гэсэн ойр хөрш гурван орныг баялаг түүхэн уламжлал, найрамдал, сайн хөршийн харилцаа холбож байдаг. Бид ОХУ, Монгол Улс, БНХАУ-ын харилцаанд ямар их нөөц бололцоо байдгийг ойлгосон.
Өнөөдөр бид зарим нэг дүгнэлтийг хийх гэж байна. Бүтэн жил өнгөрөөгүй байхад Гадаад хэргийн дэд сайд нарын түвшинд гурван удаа уулзалт хийлээ. Өнгөрсөн тавдугаар сард Уфа хотод зам тээврийн байгууллагуудын удирдлага цугларч уулзсан. ОХУ-ын тал энэ үеэр Замын зураг гаргах баримт бичгийг санал болгосон.
Гурван тал улс төр, аюулгүй байдал, эдийн засаг, хил орчмын болон бүс нутгийн хамтын ажиллагаа, шинжлэх ухаан, техник, хүмүүнлэг, олон улсын зэрэг хамтын ажиллагааны чиглэлээр Замын зургийг ашиглаж болох юм.
Үүнээс гадна Гурван талт уулзалтын хүрээнд Эдийн засгийн коридор байгуулах тухай Харилцан ойлголцлын Санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Мөн Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын хооронд худалдааны хөгжлийг дэмжих таатай нөхцөл бүрдүүлэх талаар хамтран ажиллах тухай Монгол Улсын Гаалийн ерөнхий газар, БНХАУ-ын Гаалийн ерөнхий газар, ОХУ-ын Холбооны гаалийн алба хоорондын ерөнхий хэлэлцээр болон Хилийн боомтын хөгжлийн салбарт хамтран ажиллах тухай Монгол Улсын Гаалийн ерөнхий газар, БНХАУ-ын Гаалийн ерөнхий газар, ОХУ-ын Хилийн бүтээн байгуулалтын газар хоорондын ерөнхий хэлэлцээрт гарын үсэг зурав.
Мөн УБТЗ-ын бааз дээр тулгуурлан тээврийн коридор байгуулах, аялал жуулчлалын хүрээнд хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх асуудлыг холбогдох байгууллага нь боловсруулж байна. Аялал жуулчлалын маршрут гаргах чиглэлээр ярилцсан.
"Их цайны зам”, "Евроазийн од” буюу Бээжин-Чита-Улаан-Үд, Эрхүү гэсэн аялал жуулчлалын хамтарсан кластер байгуулах талаар хамтарсан тодорхой төслүүд ярьсан” гээд өнгөрсөн жил Улаанбаатарт Халх голын ялалтын 75 жилийн ой, өнгөрсөн 5 дугаар сард Москвад эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойг тэмдэглэсэн бол ирэх 9 дүгээр сард Дэлхийн хоёрдугаар дайн төгссөний 70 жилийн ойго Бээжинд тэмдэглэх гэж байгаагийн ач холбогдлыг үгийнхээ төгсгөлд дурдлаа.
БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин: Гурван улсын ард түмний солилцоог идэвхжүүлж, гурван талын хамтын ажиллагааны үндэс суурь бэхжих ёстой
Эрхэмсэг ноён, Ерөнхийлөгч В.В.Путин, эрхэмсэг ноён, Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж,
Өнгөрсөн оны есдүгээр сард бид Душанбе хотод гурван улсын Төрийн тэргүүн нарын анх удаагийн уулзалтыг зохион байгуулснаар гурван талын хамтын ажиллагааг эхлүүлсэн билээ.
Энэ нь гурван улсын хамтын хөгжлийг бэхжүүлж, бүс нутгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхээр гаргасан чухал шийдвэр мөн. Бидний тохиролцооны дагуу гурван тал Гадаад хэргийн дэд сайдын зөвлөлдөх уулзалтын механизм байгуулж, гурван удаагийн уулзалт хийсэн юм. Гурван талын холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд хамтран судалж, хамтын ажиллагааны сайн санаачлага дэвшүүлсэн бөгөөд зарим төсөлд ахиц гарсан байна.
Гурван тал эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр боловсруулах тухай санамж бичигт гарын үсэг зурах болсноор гурван талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх дунд хугацааны замын зураг гарах юм. Энэ нь бидний хамтын ажиллагааны амжилт юм. Мөн цаашдын хамтын ажиллагааг чиглүүлэх баримт бичгүүдэд би сэтгэл ханамжтай байдаг. Хятад-Орос, Хятад- Монгол, Орос-Монгол улсууд хөрш бөгөөд стратегийн түнш юм.
Гурван талын хамтын ажиллагаа явуулах сайн үндэс их боломжтой гэж үздэг. Бид стратегийн болон гурван талын бүхий л салбарын хамтын ажиллагааг явуулах нь зүйтэй. Улстөрийн хувьд харилцан итгэлцлийг бэхжүүлж харилцан дэмжиж гурван улсын эрх ашиг нэгдэх ёстой.
Эдийн засгийн хувьд харилцан нээлттэй байж, бие биеийн хөгжлийн стратегийг уялдуулж, бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх ёстой. Хүмүүнлэгийн хувьд гурван улсын ард түмний солилцоог идэвхжүүлж, гурван талын хамтын ажиллагааны үндэс суурь бэхжих ёстой.
Олон улс ба бүс нутгийн хэргийн хувьд харилцан зохицуулж, дэлхийн олон туйлт ба олон улсын харилцаанд ардчилал бий болгож, бүс нутаг болон дэлхийн энх тайван тогтвортой байдлыг хамгаалах ёстой.
Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр манай гурван улсын ард түмэн хамтран тэмцэж, нэг эвсэлд орж их дайны ялалт байгуулахад их хувь нэмэр оруулсан юм. Энэ жил их дайны ялалтын 70 жилийн ойг тохиолдуулан бид цөөнгүй арга хэмжээг тус тусдаа, эсвэл хамтран зохион байгуулсан. Эдгээр нь амжилттай боллоо.
Ялангуяа би болон Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Оросын талаас зохион байгуулсан ялалтын баярыг тэмдэглэх арга хэмжээнд оролцсон юм. Манай гурван тал их дайны ялалтын үр дүн болон олон улсын шударга ёсыг хамгаалъя гэж уриалсан.
Ерөнхийлөгч В.В.Путин, Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж нар ирэх есдүгээр сард Хятадын ард түмний Японы эсрэг дайны ялалтын 70 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцвол таатай байна. Бид их дайны ялалтын үр дүн болон дэлхийн энх тайвныг хамгаалахад улам олон хувь нэмэр оруулах болно.
Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа болоод гурван талын хамтын ажиллагаа нь түлхүү чухал салбар юм.Хятадын тал Улаанбаатар төмөр замын шинэчлэл, хил дамнасан төмөр зам, авто замын тээвэрлэлт, боомтын бүтээн байгуулалт, аялал жуулчлал зэрэг салбарын хамтын ажиллагааг дэс дараатай ярилцахыг дэмжиж байна. Гурван улсын эдийн засгийн эрх бүхий байгууллага яриа хэлэлцээ өрнүүлж, бэлэн болсон төслийг хэрэгжүүлж болно.
Гурван тал Хятадын талын Торгоны зам, Оросын талын Евро Азийн коридор, Монголын талын Талын зам санаачлагыг уялдуулж, Хятад, Монгол, Оросын эдийн засгийн коридор байгуулахыг хүсч байна.
Гурван улсын эрх бүхий байгууллагад чиглэл өгч, эдийн засгийн коридорын урт хугацааны хөтөлбөр боловсруулж, гурван талын хөгжлийн стратегийг бодит төслөөр хэрэгжүүлэхийг санал болгож байна.ЕвроАзи тивд ийнхүү коридор байгуулах нь гурван улсын хөгжил болон бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд чухал ач холбогдолтой.
Би болон Ерөнхийлөгч В.В.Путины тохиролцооны дагуу бид Евро- Ази тивийн хамтын ажиллагааг торгон замын эдийн засгийн бүс болон Европ Азийн эдийн засгийн эвслийн бүтээн байгуулалттай уялдуулах болно.
Мөн Европ, Ази эдийн засгийн бүс болон Хятад, Орос, Монголын эдийн засгийн коридорын бүтээн байгуулалтыг уялдуулан хөгжүүлэхэд таатай байна. Энэ нь тухайн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, тэр тусмаа Европ, Ази тивийн хөгжлийг урагшлуулах чухал арга хэмжээ юм.
Ийнхүү үйл явдалд бид Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллага (ШХАБ)-ыг тэргүүлэх тавцан болгох болно. Үүнд Монголын тал идэвхитэй оролцоход таатай байна. Одоогоор ШХАБ- ыг хөгжүүлэх чухал завшаан тулгарч байна.
Бүс нутгийн аюулгүй байдал, холбогдох улсын эдийн засгийн байдал нь тус бүс нутагт тодорхой нөлөө үзүүлж, улс орнуудын хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх зорилтыг улам бэхжүүлсэн байна. Ялангуяа тус байгууллага шинэ гишүүн элсүүлж эхэлсэн нь талуудын хооронд хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх боломжийг нэмэгдүүлсэн юм.
Хятад, Монгол, Орос гурван талын хамтын ажиллагаа нь тухайн бүс нутгийн олон талт хамтын ажиллагааны төсөл хэрэгжүүлэхэд үлгэр жишээ үзүүлэх нөлөөтэй байна. Монгол Улс газар зүйн давуу талыг ашиглаж, холбогдох улс орнуудын уламжлалт харилцааг бэхжүүлж, ШХАБ-ын хүрээнд бүхий л салбарын хамтын ажиллагаанд оролцоход Хятадын тал дэмжиж байна.
Мөн бид тус бүс нутгийн гишүүн улс ба ажиглагч улсын хамтын ажиллагааг цаашид ШХАБ-ын хөгжлийн чухал хэсэг болгож бүх улсын эрх ашгийг харилцан хамгаалахад сайн нөхцөл бүрдүүлэх болно.
Бидний энэ удаагийн уламжлалт уулзалт амжилттай боллоо. Цаашид гурван улсын Гадаад хэргийн яамаар ирэх жилийн тааламжтай үед гурав дахь удаагийн уулзалтыг зохион байгуулах асуудлыг санал болгож байна. Хятадын тал дараагийн уулзалтыг зохион байгуулахад бэлэн байна. Мөн ирэх жилийн ШХАБ-ын дээд хэмжээний уулзалтыг зохион байгуулахад нээлттэй хандаж байгаа юм.
Ирэх жилийн тааламжтай үед дахин уулзахад бэлэн байна. Баярлалаа" гэлээ.