Өнгөрсөн долоо хоногт буюу арваннэгдүгээр сарын 9-нд болсон АНУ-ын сонгууль дэлхий нийтийн анхаарлын төвд байлаа. АНУ-ын 45 дахь Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон тэрбумтан Дональд Трампын ялалт дэлхий нийтийг гайхшруулав. Түүнийг сонгуульд нэрээ дэвшүүлэхэд ч, сонгуулийн сурталчилгааны явцад ч, бүр санал хураалт эхэлж байхад судалгааны байгууллагууд болон АНУ-ын томоохон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд Дональд Трампын өрсөлдөгч Хиллари Клинтоны ялалтад итгэл төгс байлаа. Гэтэл сонгуулийн дүн эсрэгээрээ гарч, чухам юунаас болоод тэрслүү тэрбумтан ялав хэмээн шинжээчид байр сууриа уралдуулж байна.  Эцсийн дүндээ нэг л зүйл дээр шинжээчид хийгээд томоохон мэдээллийн агентлагуудын байр суурь нэгдэж байна. Дональд Трамп бол тогтсон системийн эсрэг зогссон, тэрээр дэлхий нийтэд хэвшсэн нэр томъёоллоор бол "Уолл стрийт”-ийн эсрэг зогссон, энэ нь түүнийг цагаан арьст дундаж америк сонгогчдоос дэмжлэг авахад хүргэлээ гэдэг дүгнэлт хийж байна.

"Уолл стрийт”-ийн эсрэг гэдгийн цаана банк санхүүгийн ертөнцийг хэлж байгаа бөгөөд энэ утгаараа олигархиудын эсрэг сонголтыг жирийн америк иргэд хийлээ, ингэхдээ бүр дэлхийг донсолгосон хувьсгал болгож хийлээ гэдгийг дэлхийн олон хэвлэлүүд онцолж байна. Жирийн сонгогчид тогтсон систем хийгээд банк санхүүгийн мөнгөнд хөлбөрсөн тогтолцооны эсрэг ийм том зүйл хийж чадаж байгаагаараа 2016 зургадугаар сард Британид болсон санал асуулгатай дүйх, түүний дараагийн үйл явдал болоод байгаа.

Эндээс сонгууль гэдэг эцэстээ сонгогчид ямар байхаас шалтгаалж байгааг дэлхий нийтэд харуулав. "Их Британийн иргэдийн олонх нь Европын холбооноос гарах нь зүйтэй гэж санал өгсөн Бриксит ч, Трампын ялалт  ч аль аль нь эхлэл” гэдгийг дэлхийд нэр хүндтэй хэвлэлүүд онцолжээ.

Дональд Трампын ялалттай зэрэгцээд түүнийг нэр дэвшүүлсэн Бүгд найрамдах нам Сенатын хоёр танхимд олонх болж байгаа нь шинэ Ерөнхийлөгчийг өөрийн бодлогоо хэрэгжүүлэхэд ихээхэн дөхөмтэй боллоо гэж зарим шинжээч үзэж байхад зарим нь эсрэг дүгнэлт хийж байна. Тодруулбал, Дональд Трампыг дэмжихгүй гэдгээ тус намын олон зүтгэлтэн сонгуулийн сурталчилгааны явцад мэдэгдсэн бөгөөд нам дотооддоо түүнийг дэмжихгүй байх хандлага ихээхэн газар авч хагарсаныг сануулж байна. БНН-аас нэр дэвших сунгаанд өрсөлдсөн Марк Рубио, Тэд Круз,  Ерөнхийлөгч асан Жорж Буш, түүний дүү Жеб Буш гээд тус намын олон хүн Дональд Трампын доромжлолын бай болсон. Сонгуулийн санал хураалтад Жорж Буш гэр бүлийн хамтаар Дональд Трампын төлөө саналаа өгөөгүй нь ч тодорхой болж байсан зэргийг дурдаж болно. Хэдийгээр нам дотооддоо Трампын байр суурь эргэлзээтэй  байсан ч, өнөөдөр бол дэлхийн хамгийн том эдийн засагтай улсын Ерөнхийлөгч болж байгаа түүнийг хүссэн ч, эс хүссэн ч хүлээн зөвшөөрөхөөс өөр аргагүй билээ.

Монгол Америкийн харилцааны түүхийг  харвал АНУ-д Бүгд найрамдах нам засаглаж байхад нааштай алхмууд хийгдэж байж. Тодруулбал, АНУ-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Жеймс Бейкер 1990 оны наймдугаар сард Монголд айлчлал хийсэн бөгөөд түүний айлчлалын үеэр Монгол Улсын гуравдагч хөршийн бодлогын тухай асуудал анх удаа гарч хөндөгдөж байсан аж.

2005 онд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жорж Буш Монгол Улсад айлчилсан бөгөөд түүний засаглалын жилүүдэд Мянганы сорилтын сангийн хөтөлбөрт Монгол Улс хамрагдах томоохон асуудал шийдэгдсэн байдаг. Тиймээс АНУ-ын засаг захиргаа тэр чигээрээ Бүгд найрамдах намын мэдэлд шилжих тул хамтын ажиллагааны хувьд бас таатай нөхцөл үүсгэж болох талтай.

Дональд Трампын хувьд, сонгуулийн сурталчилгааны үеэрээ цагаачлалтай холбоотой хатуу байр суурь баримтална гэдгээ удаа дараалан мэдэгдэж байсан. Мексик, Америкийн хил дээр хана босгож, лалын шашинт болон Латин Америкаас ирсэн цагаачдыг хөөж гаргах хэрэгтэй гэсэн Дональд Трампын үг нь түүнийг "арьс өнгөний үзлийг дэ­вэр­гэж байна”, "хагалан бутаргаж хувааж байна” гэдэг маш хүч­тэй шүүмжлэлийн бай болгосон. Харин түүнийг сонгуульд ялах нь тодорхой болмогц Канадын цагаачлалын ал­баны цахим хуудас ачаал­лаа даахаа больж гац­сан, сонгуулийн маргааш­наас нь Шинэ Зелан­дын цагаачлалын албанд хандагчдын тоо нэмэгдсэн нь тодорхой бол­сон. Цагаачлалын хатуу бодлого баримтлаад эхэл­бэл, АНУ-д ажиллаж амьдарч байгаа 20 гаруй мянган монгол хүний асуудал хөндөгдөнө гэдэг айдас болгоомжлол монголчуудын дунд бай­на. Гэхдээ Америкт байгаа монголчууд гэдэг нь Латин хороолол, "Чайна таун” болтлоо өргөжсөн зүйл байхгүй учраас цагаач­лалын бодлого чангарлаа гэхэд юуны түрүүнд монголчууд өртөнө гэж айх нь бас өрөөсгөл биз ээ.

2016 оны дэлхийн нэг гол үйл явдал болох АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгууль ингэж олон хүний таамаглалаас тэс зөрсөн дүнтэй гарлаа. Сонгуулиас өмнө Хиллари Клинтоныг дэмжиж, Трампын талаар таагүй мэдэгдэл дараалан хийсэн Украин зэрэг зарим орны удирдагч тун таагүй байдалд ороод байгаа нь хэвлэлийн шоглол болсоор. Хиллари Клинтон нам дотроосоо нэр дэвшин гарч ирэхдээ Берни Сандресаас дутуу саналтай байж байгаад луйврын маягийн аргаар гарч ирсэн нь ялагдалд хүргэлээ, Сандрес Трамптай өрсөлдсөн бол ялах байсан гэдэг мэдээлэл ч гарч байна. Тэрслүү Трамп тэрхүү Берни Сандресыг хамтран ажиллахыг урьсан, сөрөг намынхаа энэ хүнээс эерэг хариу сонссон, Барак Обаматай сонгуулиас нэг өдрийн дараа уулзсан гээд Дональд Трамп мөнөөх л таамаглах аргагүй алхмуудаа хийсээр... "Бриксит, Трампын ялалт хоёр эхлэл” гэж бичиж байгаа нь үнэн гэж үз­вэл дэлхийн улс төр өнөө­гийн­хөөсөө улам илүү сонир­холтойгоор өрнөх буй за.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин